بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Dini ve İLmi ARAştırmalar Merkezi

Dostlaşmanın Şartları Faydaları ve Zararları

Dostluğun, kardeşliğin şartları dörttür:

 1. Dost olunacak kimsenin zeki olması ve yağcı olmamasıdır. Zira aklı noksan bir dost, düşmanı sana musallat ettirir. Nifak hastalığına yakalanmış yağcı ise sırrını ifşa eder.

2. Dost edineceğin kimse günahları terk edenlerden olsun. Çünkü günahları terk edemeyen, dünyada dert, ahirette vebaldir. "Kişi sevdiği kimseyledir." Günahları terk etmeyen arkadaş günahını sana bulaştırır.

3. Zeki ve doğru olmalıdır. Sözünde doğru olmayanın sözü, kınama; ahmağın sohbeti ise meymenetsizliktir.

4. Hayrı bilir hayra yol gösterir, şerri bilir serden sakınır kimseyle arkadaş ol. Güzel huylularla sohbet daima hayrlı; çirkin ahlaklı ile sohbet ise serdir, onunla sevgi adavete = düşmanlığa döner. Hayrlının alameti, seni beğenmesidir. Şerlinin alameti ise seni tahkir etmesidir. Hadîs-i şerîfte: "Aşırı sevgi gözleri (ayıblardan) kapatır." buyrulmuştur.

 Dostluğun faydası da dörttür:

1. Din ve dünyada yardımlaşma,

2. Zekayı artırma,

3. Kötülüğü terk ettirme,

4. Vakit geçirmektir.

 "Dostunu sevdiğinde, umulur ki ondan darılırsın diye ölçülü şev. Buğzettiğinde yine temkinli ol, umulur ki dost olur; utanmayasın."

Yedi kişiyle dostluk zararlıdır:

1. Günahından vazgeçmeyen,

2. Gıybete, haber dolaştırmaya mübtela olan,

3. Kınayıcı, tenkidci,

4. Sır ve ayıbları saklamayan,

5. İlmiyle amel. etmeyen,

6. Senden yiyip de sana yedirmeyen. (Fakirse müstesna.)

7. Hırs ve hased sahibiyle arkadaşlık yapılamaz. Zira hırs ve hased sahihleri, daima insanı ahiretin sevablarından alıkoyar. Ayet-i kerîmede şöyle ferman buyrulmuştur:

"Dostlar (dünyada günah işleme üzerine ahbablaşanlar) o (kıyamet) gün(ü) birbirine düşmandır, Takva sahihleri (Allah yolunda O'nun taati üzerinde dost olanlar) müstesna. (Çünkü onlar sadık dostlardır ve dostlukları ebedîdir.) Ey Ben'im ayetlerime iman edip de müslüman olan kullarım! Bugün size hiçbir korku yoktur. Siz mahzun da olmayacaksınız."

İzahı: Cenab-ı Hakk bu ayet-i kerîmede bizleri büyük bir vazifeye teşvik etmektedir. Dostlar birbirine düşmandır, takvada dostlaşanlar müstesna. Takva sahihleri olan dostlar ahirette birbirini ararlar. Ve birbirine şefaat ederler.

 Şer üzerinde birleşenler ise cehennemin kapılarında birbirleriyle çekişirler. Bir hadîs-i şerîf meali: "Kendinize kardeşleri çoğaltınız. Çünkü Allah bir mü'mini diğer din kardeşleri arasında azablandırmaktan hoşlanmaz."

İzahı: Arkadaşına günahı terk ettirecek, emrleri yaptıracak, hakîkî dost ve kardeştir. Bunun dışında arkadaşların hepsi, yılanlar, akreblerdir. Kimisi yılan gibi ısırır, zehirler. Kimisi köpek gibi havlar, tenkid eder. Kimisi kurt gibi seni yer. Kimisi kaplan gibi seni parçalar. Kimisi karga gibi etini yer, gıybet yapar. Kimisi de sinek gibi sana eziyet verir. Ona göre arkadaş ara. Her kim kardeşinin ayıbını gizlemezse kardeş olamaz.