Bir insan sûretinde Cibril aleyhisselâm Peygamberimiz'e gelip huzurunda diz çökerek:
"İslam nedir?" yani "İslamı oluşturan cüzler nelerdir?" diye sormuş; Peygamberimiz:
H.13- "İslam,
Allah'tan başka lütfuyla sevilen, azabından korkulan hiçbir ma’bud yani tapılan olmadığına ve Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem'in de Allah'ın rasulü olduğuna şehadet etmendir;
ve namazı dosdoğru, ta’dil-i erkan üzere kılmandır;
zekatı müstehaklarına vermendir;
ramazan orucunu tutmandır;
yolunu = azık ve bineği bulsan, Beyt-i Muazzama'yı haccetmendir."
buyurmasıyla islamın rükünlerini yani İslami oluşturan cüzleri açıklamıştır.
Yani İslamı oluşturan beş cüz vardır:
1-Kelime-i şehâdet'tir yani ;
"Eşhedu en lâ ilâhe illallah: Allah Teâlâ'dan başka lütfuyla sevilen, azabından korkulan hiçbir ilah = ma’bud yani tapılan olmadığına şehadet ederim." demekle beraber "Ve eşhedu enne Muhammeden abduhu ve Rasûluhu: Muhammed'in de Allah'ın Kulu ve Rasûlü = Elçisi olduğuna şehadet ederim_" demektir.
2-Farz oluşuna inanarak beş vakit namazı ihlas üzere ta'dil-i erkanla devamlı kılmaktır.
3-Zekattır. Zekat da, farz oluşuna inanarak nisaba ulaşan mallardan belli bir cüz'ü Kur'an ve hadiste belirlenen şahısların mülküne geçirmektir.
4-Ramazan orucudur. Ramazan orucu da, farz oluşuna inanarak niyetle birlikte fecrin do-ğusundan güneşin batısına kadar, yemek içmek ve orucu bozan şeylerden sakınmaktır.
5-Hacdır. Hac da, yolun selâmetli olması, azık bulunması, ihramlı olunması şartıyla farz oluşuna inanarak Beyt-i Muazzama'nın ziyaret edilmesi ve Arafe vakfesinde bulunulmasıdır.
Kelime-i şehadet islamın arsası
Hacca gitmektir binanın avlusu
İlim cihad, binanın dengesi
Mü'min, namazın, orucun, zekatını bırakamaz
İslam Binasının kemeridir zekat
Kemerin direkleri ikâme-i salât
Köşesi oruç, hem derecât
Duvarın harcıdır zikirle niyaz
Dinin çadırının direğidir namaz
Dinine bağlı bırakır mı namaz
Bırakan kimseye güven verilemez
Kudsi huzurun kapısıdır namaz
Amelde Mü'minin asıl amacı
Beyninin, bedenin sıhhat ilacı
Kalbinin, ruhunun gerçek mi'râcı
Kudsi huzurun kapısıdır namaz
Teâlâ'nın lütfuna vesiledir namaz
İnsani fenalıktan alıkoyar namaz
Ruhu huzura getirendir namaz
Kudsi huzurun kapısıdır namaz